Over trauma

Trauma: een woord dat schrikt én verbindt Het is zo’n woord dat meteen beelden oproept: gillende sirenes, spoedeisende hulp, jarenlange opname in een kliniek. Maar inmiddels weet ik: trauma komt veel vaker voor dan we denken. Veel mensen dragen het met zich mee. Vaak in stilte. Onzichtbaar voor de buitenwereld. Soms met schaamte.

Meer dan één moment

Het meest bekend is het acute trauma: een plotselinge schok, een ongeluk, een aanval of een ingrijpend verlies. Maar wat ik in mijn werk en opleiding heb geleerd en ervaren: ook langdurige onveiligheid kan diep traumatiserend zijn. Denk aan opgroeien in een gezin waar geen ruimte was voor jou, herhaald pesten, vernedering, verwaarlozing. Het tast je gevoel van eigenwaarde aan. En langzaam maar zeker lijkt het trauma mee te kleuren in alles wat je voelt, denkt en doet. Soms blijf je in herinneringen hangen. Soms weet je dat je beeld van anderen of van de wereld niet klopt — maar lukt het niet meer om anders te kijken. Het trauma is een lens geworden waardoor je alles waarneemt.

Twee vormen van trauma

Enkelvoudig trauma Een plotselinge, eenmalige ingrijpende gebeurtenis, zoals: • een geweldsincident, verkrachting of aanranding • een ernstig ongeval • het overlijden van een dierbare (vooral als dit abrupt en heftig was, zoals bij suïcide of ziekte) • getuige zijn van een traumatische gebeurtenis Chronisch trauma Herhaalde of langdurige blootstelling aan onveilige situaties, zoals: • seksueel misbruik over langere tijd • mishandeling of structurele emotionele onveiligheid • langdurige ziekenhuisopnames met ingrepen • opgroeien met onveilige ouders of in een instabiel gezin • structureel gepest worden (ook zelf pesten zijn laat sporen na) Bij chronisch trauma is er meestal sprake van herhaald of aanhoudend gevaar, vernedering of verlies van controle.

Wat maakt iets een trauma?

We maken allemaal nare dingen mee. Maar niet alles wordt een trauma. Wat trauma kenmerkt, is dat het zó overweldigend is, dat je geen ruimte hebt om te reageren. Je lichaam en geest slaan als het ware ‘op slot’. In een gezonde reactie op een schokkende gebeurtenis uit je spanning: je praat erover, je vloekt, je trilt, je huilt, je zoekt steun. Zo kan het weer zakken. Maar soms blijft de gebeurtenis hangen, omdat je die ontlading niet kon vinden. Dan slaat je systeem de alarmtoestand op — zonder reset.

Je brein en je lichaam

Ook hersenonderzoek laat zien wat er dan gebeurt: indrukken worden normaal gesproken verwerkt via hersengebieden als de amygdala en hippocampus. Bij trauma lukt dat niet. De gebeurtenis blijft rauw aanwezig, met volle emotionele lading. Je bent uit balans — lichamelijk, emotioneel, mentaal. En die onbalans voelt vaak alsof hij nooit meer overgaat.

Therapie: samen op weg

naar herstel

Als je bij mij komt met klachten die mogelijk met trauma te maken hebben, dan is stap één: veiligheid. Tussen ons, en in de ruimte. Pas als je je voldoende veilig voelt, kunnen we stap voor stap gaan kijken naar wat er speelt. We doen dat voorzichtig. Als het pellen van een ui: steeds een laagje dieper. Niet forceren, wel volgen. We blijven voortdurend afstemmen: wat is haalbaar, wat voelt te veel? Soms voelt dat als weer bezig zijn met hetzelfde. Maar elke laag die je aankijkt, vergroot je draagkracht. Je systeem leert dat het nu wél veilig is om te voelen. En als het te veel wordt? Dan gaan we terug. Naar wat al wél goed voelt. Naar een veilige herinnering. Of iets dat je doet glimlachen. Humor helpt — en is soms zelfs essentieel.

Moeilijk? Ja. Mogelijk? Zeker.

Het proces is niet licht en niet makkelijk. Maar het is wél mogelijk. Met aandacht, met vertrouwen, met tijd. Je hoeft het niet alleen te doen. Herken je iets in dit verhaal? Wil je onderzoeken wat ik voor je kan betekenen? Neem dan gerust contact met me op via mail of telefoon. Dan hebben we het erover. < Terug naar ‘Hulpvragen’